آموزش طراحی جلد کتاب رایگان با Canva به صورت آنلاین

اگر نویسنده‌ای هستید که به‌تازگی کتابی نوشته‌اید و حالا در مرحله آماده‌سازی آن برای انتشار قرار دارید، احتمالاً به طراحی جلد هم فکر کرده‌اید. اما وقتی هزینه‌های چاپ، ویرایش و حتی بازاریابی را کنار هم می‌گذارید، ممکن است بودجه‌ای برای سفارش طراحی حرفه‌ای باقی نماند. در چنین شرایطی، Canva یکی از ساده‌ترین و در دسترس‌ترین گزینه‌ها برای طراحی جلد رایگان کتاب شماست.
Canva یک ابزار آنلاین و اپلیکیشن موبایلی است که با محیط کاربری ساده، بدون نیاز به دانش تخصصی گرافیک، امکان طراحی‌های جذاب را برای شما فراهم می‌کند. البته واقعیت این است که کانوا یک ابزار حرفه‌ای نیست و محدودیت‌هایی مانند تنوع کم فونت‌های فارسی، محدود بودن امکانات رایگان، و کنترل نه‌چندان دقیق بر اجزای طراحی دارد. اما اگر به دنبال یک راه‌حل فوری، کم‌هزینه و ساده هستید، کانوا می‌تواند کمک بزرگی باشد؛ به‌خصوص اگر جلد کتاب شما نیازی به طراحی پیچیده و اختصاصی نداشته باشد.
در این مقاله، نه‌تنها با نحوه کار با Canva آشنا می‌شوید، بلکه مرحله‌به‌مرحله یاد می‌گیرید چگونه یک جلد ساده اما مناسب و هماهنگ با محتوای کتابتان طراحی کنید. همچنین یک پروژه واقعی طراحی جلد را با شما گام‌به‌گام پیش می‌بریم تا همه‌چیز برایتان روشن و قابل اجرا باشد.

آشنایی با کانوا: ابزار رایگان طراحی جلد کتاب با موبایل

Canva یک ابزار طراحی گرافیکی تحت‌وب و اپلیکیشن موبایلی است که به دلیل رابط کاربری ساده‌اش، در بین کاربران غیرفنی و تازه‌کار محبوبیت بالایی دارد. شما بدون نیاز به دانش نرم‌افزارهایی مانند فتوشاپ، ایلاستریتور، ایندیزاین و دیگر نرم‌افزارهای تخصصی طراحی، و حتی بدون نیاز به کامپیوتر و تنها با داشتن موبایل و گوشی همراه خود به صورت کاملا رایگان می‌توانید در کانوا به‌ راحتی طراحی کنید. هر چند که امکان طراحی با کامپیوتر و تحت وب سایت کانوا وجود دارد ولی کاربرانی که کامپیوتر در دسترسشان نیست میتوانند از نسخه اپلیکیشن موبایلی آن استفاده کنند. این پلتفرم شامل صدها قالب آماده برای طراحی جلد کتاب است که می‌توانید از آن‌ها به‌عنوان نقطه شروع استفاده کرده و متناسب با محتوای کتابتان، آن‌ها را شخصی‌سازی کنید.

قالب آماده طراحی جلد کتاب «رواق»

اگر طراحی بلد هستی و نمی‌خوای از صفر طراحی کنی، این قالب حرفه‌ای کارتو راحت می‌کنه!

مشاهده و خرید

البته امکانات کانوا در نسخه رایگان محدود است. مثلاً بسیاری از عناصر گرافیکی و تصاویر با علامت «تاج» (pro) فقط در نسخه پولی قابل استفاده هستند. همچنین در بخش فونت‌ها، انتخاب‌های فارسی محدودی در دسترس است. اما با کمی خلاقیت، می‌توانید این محدودیت‌ها را دور بزنید یا آن‌ها را با ابزارهای مکمل ترکیب کنید. به‌عنوان مثال، می‌توانید متن‌های فارسی را جداگانه در یک برنامه دیگر بنویسید و به‌صورت تصویر بدون پس‌زمینه وارد Canva کنید.

در این مقاله، ما صرفاً از نسخه رایگان استفاده می‌کنیم و آموزش را طوری پیش می‌بریم که بدون نیاز به خرید اشتراک، بتوانید یک جلد کتاب ساده، کاربردی و هماهنگ با محتوای کتابتان طراحی کنید. در ادامه به طور همزمان، هر دو نسخه (تحت وب و اپلیکیشن موبایلی) آموزش داده خواهد شد.

شروع طراحی جلد: طراحی روی جلد

انتخاب قالب مناسب و تعیین ابعاد

پس از ساخت حساب کاربری رایگان در کانوا و ورود به داشبورد، اولین قدم برای طراحی جلد، تعیین ابعاد پروژه است. برای این کار، روی دکمه Create a design کلیک کنید.

در این مرحله باید سایز جلد مورد نظرتان را وارد کنید. برای این منظور، گزینه Custom size را انتخاب نمایید.

نکته: طراحی جلد کتاب باید در قالب جلد باز صورت گیرد، یعنی روی جلد، عطف و پشت جلد در یک فایل طراحی شوند. برای این منظور، لازم است اندازه کامل جلد باز شده را وارد کنید. اما متأسفانه اگر این ابعاد را در Canva وارد کنید، امکان استفاده از قالب‌های آماده مرتبط با جلد کتاب را نخواهید داشت. بنابراین باید ابتدا روی جلد و پشت جلد را به‌صورت جداگانه طراحی کرده و در پایان، هر دو را در یک فایل ترکیب کنید.

بیشتر بخوانید: برای محاسبه اندازه جلد کتاب و ضخامت عطف، به مقاله «هر آنچه برای تنظیم ابعاد جلد کتاب پیش از آغاز طراحی باید بدانید» مراجعه کنید.

اگر قصد دارید جلد کتاب را برای نسخه چاپی طراحی کنید، ابعاد باید دقیقاً مطابق استاندارد قطع کتاب باشد. مثلاً برای کتاب‌های قطع رقعی، می‌توانید اندازه ۱۴.۵×۲۱ سانتی‌متر را وارد نمایید. اما برای طراحی جلد دیجیتال (ای‌بوک) یا تمرینی، می‌توانید با اندازه‌های تقریبی هم شروع کنید.

نکته: توجه داشته باشید که این اندازه‌ها را بعد از حاشیه برش در نظر بگیرید. حاشیه برش را می‌توان در زمان خروجی به کار اضافه کرد.

در کادر باز شده، واحد اندازه‌گیری (Units) را روی سانتی‌متر قرار دهید. مقدار Width را ۱۴.۵ و Height را ۲۱ وارد کرده و در نهایت روی گزینه Create new design کلیک کنید تا صفحه طراحی ایجاد شود.

انتخاب قالب آماده و ورود به فضای طراحی

در این مرحله، کاموا یک بوم سفید در اختیارتان قرار می‌دهد. حالا نوبت به انتخاب قالب است. در نوار جستجوی بالای صفحه، عبارت Book Cover را وارد کنید تا ده‌ها قالب آماده مخصوص طراحی جلد کتاب نمایش داده شوند. حتی در نسخه رایگان هم تعداد قابل توجهی از این قالب‌ها در دسترس هستند. اگر موضوع کتاب شما کودکانه است، می‌توانید عباراتی مانند Children Book Cover یا Kids Book را جست‌وجو کنید تا قالب‌هایی متناسب‌تر ببینید.

در فروشگاه استودیو 22 تعدادی قالب حرفه ای رایگان و پولی آماده وجود دارد که میتوانید از آنها برای طراحی جلد کتاب خود استفاده نمائید.

سعی کنید قالبی را انتخاب کنید که ساختارش به هدف شما نزدیک باشد، اما آن‌قدر خاص نباشد که تغییر در آن دشوار شود. به‌ویژه اگر قصد دارید تصویر خاص یا فونت فارسی وارد کنید، بهتر است از قالب‌های ساده‌تر شروع کنید تا در ادامه راحت‌تر شخصی‌سازی انجام شود.

شخصی‌سازی قالب: افزودن متن، تصاویر و رنگ‌ها

برای مثال، می‌خواهیم با هم یک جلد کتاب در زمینه غذا طراحی کنیم. در نوار جست‌وجو عبارت food book cover را وارد کرده و از بین گزینه‌های رایگان، یک قالب مناسب انتخاب می‌کنیم.

بعد از انتخاب قالب، نوبت به شخصی‌سازی است. برای تغییر عنوان، نام نویسنده یا سایر متن‌های پیش‌فرض قالب، کافی است روی بخش مورد نظر کلیک کرده و متن دلخواه خود را تایپ کنید. مثلاً من عنوان اصلی کتاب را به «غذای سالم» و عنوان فرعی را به «نقش غذا در سلامت انسان» تغییر دادم. از نوار بالا می‌توانید اندازه، رنگ و نوع فونت را نیز تغییر دهید. من فونت عنوان اصلی را از حالت پیش‌فرض به Lalezar تغییر دادم.

مشکل فونت فارسی و راه‌حل آن

یکی از چالش‌های رایج در Canva (کانوا) برای کاربران فارسی‌زبان، کمبود فونت فارسی است. در نسخه رایگان، فقط چند فونت ساده مثل Lalezar وجود دارد. بنابراین یا باید از همین فونت‌ها استفاده کنید، یا از برنامه‌های دیگر کمک بگیرید. به‌عنوان نمونه، می‌توانید متن دلخواه‌تان را در اپلیکیشنی مانند Story Font بنویسید و خروجی را به‌صورت تصویر PNG بدون پس‌زمینه ذخیره کرده و در Canva آپلود نمایید.

ما قصد تبلیغ هیچ نرم‌افزاری را نداریم. این فقط یک پیشنهاد است و شما می‌توانید از هر اپ مشابهی استفاده کنید. در ادامه نحوه کار با این اپ را به‌صورت خلاصه شرح می‌دهیم:

1. اپلیکیشن را باز نمائید.
2. متن مورد نظر (مثلاً عنوان فرعی کتاب) را تایپ کنید. از نوار پایین فونت دلخواه‌تان را انتخاب نمایید. در اولین استفاده باید فونت‌های فارسی را از بخش «دانلود ایمپورت» دریافت کنید. برخی فونت‌ها رایگان و برخی دیگر در نسخه پولی فعال هستند.
3. رنگ فونت را انتخاب کرده و اندازه آن را مشخص کنید.
4. در نهایت، گزینه «کپی فونت» را لمس کنید تا خروجی در گالری موبایل ذخیره شود. (در نسخه رایگان، تماشای تبلیغات درون‌برنامه‌ای الزامی است.)

آپلود تصویر، تنظیم فونت و عناصر دیگر

برای وارد کردن تصویر ساخته‌شده در Canva، در نسخه وب از نوار کناری و در نسخه موبایل از منوی پایین، گزینه Upload را بزنید. سپس Upload file > Device را انتخاب کرده و تصویر دلخواه را از گالری موبایل خود انتخاب و آپلود کنید. این تصویر می‌تواند شامل عنوان طراحی‌شده در اپلیکیشن استوری فونت (یا اپلیکیشن‌های مشابه)، عکس نویسنده، کاراکتر داستان یا هر عنصر بصری دیگر باشد.

در ادامه، می‌توانید نام نویسنده، مترجم یا هر متن دیگری را نیز با همین روش جایگزین کنید.

افزودن عناصر گرافیکی برای جذابیت بیشتر طراحی

در این مرحله قصد دارم یک کادر سفید رنگ برای افزایش جذابیت طراحی و تأکید بر عنوان اصلی کتاب اضافه کنم. برای این کار، از بخش Elements در Canva (کانوا)، می‌توانید آیکون‌ها، اشکال (Shapes) و تصاویر رایگان را جست‌وجو و استفاده کنید. پس از وارد کردن کادر، در نوار تنظیمات بالا، می‌توانید رنگ آن را سفید انتخاب کرده و میزان شفافیت (Transparency) را روی ۸۰ قرار دهید تا کمی بافت پس‌زمینه از زیر آن دیده شود و جلوه‌ی بهتری به طرح بدهد.

نکته: برای جابجایی عناصر تصویری مثل کادر سفید رنگ بین لایه ها، روی آن راست کلیک کرده و از قسمت Layer، کادر را به لایه عقب یا جلو هدایت کنید. دراین مثال کادر سفید باید در بین لایه پس زمینه و عناوین قرار بگیرد.

در مورد رنگ‌ها، بهتر است از یک پالت رنگی مشخص و هماهنگ با موضوع کتاب استفاده کنید. مثلاً برای کتاب‌های کودکانه، رنگ‌های شاد و روشن مناسب‌اند. اما مراقب باشید که طرح جلد بیش‌ازحد شلوغ یا رنگارنگ نشود. از ابزارهای موجود در نوار بالای Canva برای انتخاب رنگ پس‌زمینه، باکس‌ها و حتی فونت‌ها استفاده کنید تا طراحی نهایی، چشم‌نواز و متعادل باشد.

افزودن پشت جلد و طراحی کامل کتاب برای چاپ یا انتشار دیجیتال

در این بخش از آموزش، طراحی پشت جلد را به‌عنوان یک نمونه پیشنهادی، مرحله به مرحله پیش می‌بریم. در طول آموزش، ابزارها و امکانات Canva به‌تناسب هر بخش معرفی می‌شوند. توجه داشته باشید که تمام مراحل این بخش پیشنهادی‌اند و هر کاربر می‌تواند بسته به سلیقه‌اش طرح را شخصی‌سازی کند.

اگر قصد طراحی کتاب دیجیتال یا ای‌بوک دارید، طراحی جلد رویی برای شما کفایت می‌کند. اما برای چاپ، طراحی جلد تنها به نمای رویی کتاب محدود نمی‌شود. اگر می‌خواهید فایل نهایی حرفه‌ای‌تر به نظر برسد یا آماده‌ی چاپ باشد، لازم است پشت جلد (Back Cover) و عطف (Spine) را هم در نظر بگیرید. البته کانوا به‌صورت پیش‌فرض برای طراحی کاور رویی مناسب‌تر است، اما با کمی خلاقیت می‌توانید کل جلد کتاب را در یک طرح یکپارچه پیاده‌سازی کنید.

از آنجا که امکان تغییر اندازه (Resize) در Canva فقط در نسخه Pro فراهم است، برای طراحی پشت جلد باید یک فایل طراحی جدید ایجاد کنید. کافی‌ست همان مراحل قبلی را برای پشت جلد و عطف کتاب نیز تکرار کنید. اندازه پشت جلد کاملاً مشابه روی جلد است، یعنی ۱۴.۵×۲۱ سانتی‌متر. اما پیشنهاد می‌شود اندازه‌ی عطف کتاب (ضخامت) را هم به عرض اضافه کنید و پشت جلد و عطف را با هم طراحی نمایید. مثلاً اگر عطف کتاب شما نیم سانتی‌متر باشد، ابعاد جدید ۱۵×۲۱ سانتی‌متر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: برای محاسبه دقیق اندازه عطف کتاب خود، به مقاله «نحوه محاسبه عطف کتاب» مراجعه کنید.

در فایل جدید، همان قالب قبلی را مجدداً وارد کنید. این بار عناصر اضافی مانند عنوان اصلی، عنوان فرعی، خطوط تزئینی و نام نویسنده را حذف کنید. (برای حذف کافی‌ست روی هر عنصر کلیک کرده و گزینه Delete را بزنید.) سپس روی تصویر پس‌زمینه راست‌کلیک کرده و گزینه‌ی Detach image from background را انتخاب کنید تا تصویر از حالت پس‌زمینه خارج شود. حالا روی ناحیه سفید رنگ کلیک کرده و از نوار تنظیمات، رنگ آن را با استفاده از ابزار قطره‌چکان (Pick a color)، به رنگ پس‌زمینه تصویر تغییر دهید.

حالا تصویر را جابه‌جا کرده و بزرگ‌تر کنید تا مثل جلد رویی، کل قاب را پوشش دهد. سپس شفافیت تصویر (Transparency) را از نوار تنظیمات به ۱۰٪ کاهش دهید تا تصویر کمرنگ شود و بیشتر به عنوان پس‌زمینه دیده شود. حالا روی تصویر کلیک کرده و گزینه Edit را انتخاب کنید (در نسخه موبایل به‌جای Edit، مستقیم گزینه‌ی Filter نمایش داده می‌شود). در پنجره‌ی باز شده، از بخش Filters، گزینه‌ی Mono > Noir را انتخاب کنید تا تصویر سیاه‌ و سفید و هماهنگ‌تر با پس‌زمینه شود.

از بخش Elements، یک کادر ساده انتخاب کرده و رنگ آن را سفید کنید. سپس کادر را در موقعیت مناسب، مشابه نمونه‌ای که در تصویر زیر هست، قرار دهید. متن خلاصه کتاب را با استفاده از اپلیکیشن StoryFont (همانگونه که پیش از این آموزش داده شد) آماده کنید، خروجی PNG آن را در Canva بارگذاری کرده و در مرکز کادر سفید قرار دهید.

همچنین می‌توانید بارکد کتاب و لوگوی ناشر را نیز آپلود کرده و در محل مناسب قرار دهید. برای درج عکس نویسنده، از بخش Elements > Frames یک فریم دایره‌ای انتخاب کرده، اندازه آن را کوچک کنید و در بالای باکس متن قرار دهید. سپس عکس نویسنده را در کانوا آپلود کرده و داخل فریم رها کنید. با دوبار کلیک (یا نگه داشتن انگشت در موبایل)، تصویر را تنظیم و در موقعیت مناسب قرار دهید. دقت کنید اندازه فریم تغییر نکند.

طراحی پشت جلد به این صورت کامل می‌شود. حالا نوبت به عطف کتاب است. عنوان کتاب و نام نویسنده را به‌صورت عمودی در سمت چپ کادر قرار دهید. برای این کار، از بخش Text > Add a text box استفاده کرده، متن را وارد و با دسته‌های کناری آن را ۹۰ درجه بچرخانید. موقعیت دقیق عطف در Canva مشخص نیست، پس حدودی تنظیمش کنید و سعی کنید فونت و رنگ آن با طراحی جلد رویی هماهنگ باشد.

برای کنترل بهتر، عناصر مشترک مثل عنوان و نویسنده را انتخاب کرده و با گزینه‌ی Group آن‌ها را در یک گروه قرار دهید تا راحت‌تر جابه‌جا شوند.

تبریک! طراحی پشت جلد هم به پایان رسید. حالا باید هر دو قسمت را در یک فایل واحد ترکیب کنیم تا آماده خروجی نهایی برای چاپ یا انتشار باشد.

ابتدا از روی جلد و پشت جلد، خروجی جداگانه با فرمت JPG بگیرید. برای این کار از منوی بالا گزینه Share > Download را انتخاب کرده، نوع فایل را روی JPG بگذارید و گزینه Download را بزنید.

سپس یک طرح جدید ایجاد کنید. روی Create a design > Custom size کلیک کرده و ابعاد کل جلد بازشده را وارد کنید. برای مثال اگر عرض روی جلد ۱۴.۵، پشت جلد ۱۴.۵ و عطف ۰.۵ سانتی‌متر است، عرض نهایی برابر 29.۵ سانتی‌متر خواهد بود. ارتفاع هم همان ۲۱ سانتی‌متر می‌ماند.

حالا فایل‌های JPG را که قبلاً خروجی گرفته‌اید، در پروژه جدید آپلود کنید. در سمت راست، تصویر پشت جلد و در سمت چپ، تصویر روی جلد را قرار دهید. به همین راحتی!

دانلود و ذخیره طرح نهایی

پس از ترکیب و تکمیل نهایی طرح، نوبت به ذخیره‌سازی آن می‌رسد. بسته به کاربرد شما (چاپ یا انتشار دیجیتال)، فرمت مناسب را انتخاب کنید.

📘 اگر برای چاپ نیاز دارید:

• از منوی بالا، روی Share > Download کلیک کنید.
• فرمت فایل را روی PDF Print قرار دهید.
• گزینه‌ی Crop marks and bleed را فعال کنید تا حاشیه‌های برش لحاظ شود.

توجه داشته باشید که در نسخه رایگان Canva امکان تعیین پروفایل رنگ CMYK (پروفایل رنگی مناسب چاپ) وجود ندارد، و خروجی فقط با رنگ‌های RGB (پروفایل رنگی مناسب مانیتور و موارد غیر چاپی) و کیفیت پیش‌فرض در دسترس است.

📱 اگر برای انتشار دیجیتال یا فروش آنلاین استفاده می‌کنید:

• فرمت JPG یا PNG مناسب است.
• کیفیت را روی High قرار دهید.

اگر فقط جلد رویی طراحی کرده‌اید، همین فایل کافی‌ست. برای استفاده در پلتفرم‌هایی مثل فیدیبو یا طاقچه می‌توانید از همین تصویر استفاده کنید.

در هر دو حالت، پیش از ارسال نهایی فایل به چاپخانه یا آپلود در سایت فروش، یک بار طرح را در ابعاد واقعی بررسی کنید تا از خطاهای احتمالی جلوگیری شود.

چند قابلیت کاربردی که شاید از آن‌ها بی‌خبر باشید!

در کنار امکانات اصلی Canva، برخی ابزارها و قابلیت‌های کمتر دیده‌شده هم وجود دارد که می‌تواند طراحی شما را حرفه‌ای‌تر و روان‌تر کند. برای مثال، امکان استفاده از هوش مصنوعی داخلی (AI Image Generator) حتی در نسخه رایگان (با اعتبار محدود) به شما این امکان را می‌دهد که با وارد کردن یک عبارت ساده، تصویر متناسب با محتوای کتاب خود تولید کنید. همچنین اپلیکیشن‌های داخلی مثل Texture، Vector AI، Image Colorizer و دیگر افزونه‌ها، قابلیت‌هایی مانند ایجاد بافت، رنگ‌آمیزی تصویر، و ساخت وکتور را برایتان فراهم می‌کنند. این ابزارها به‌ویژه برای کسانی که به‌دنبال نتیجه‌ای متفاوت‌تر هستند، بسیار کمک‌کننده‌اند. علاوه بر این، امکاناتی مثل قفل کردن لایه‌ها برای جلوگیری از جابه‌جایی ناخواسته، تنظیم خطوط راهنما (Guides)، استفاده از Brand Kit برای حفظ یکپارچگی رنگ‌ها و فونت‌ها در پروژه‌های مختلف و حتی تغییر گروهی فونت و رنگ عناصر، همه در نسخه رایگان نیز قابل استفاده‌اند. با شناخت بهتر این قابلیت‌ها، می‌توانید طراحی جلد خود را از یک کار ساده، به یک نتیجه کاملاً منظم، حرفه‌ای و خلاقانه تبدیل کنید—حتی بدون نیاز به دانش طراحی یا نرم‌افزارهای پیچیده. پیشنهاد من برای شما این است که ابتدا از ابزارهای آموزش داده شده یک طراحی جلد ساده انجام بدهید سپس به مرور زمان با تسلط بیشترتان، از ابزارهای حرفه ای تر استفاده نمائید.

یک نکته مهم دیگر اینکه Canva امکان اشتراک‌گذاری پروژه‌ها برای کار گروهی یا دریافت نظر دیگران را هم فراهم کرده. شما می‌توانید لینک طرح خود را با دیگران به اشتراک بگذارید تا به‌صورت زنده آن را ببینند، نظر بدهند یا حتی (در صورت فعال بودن دسترسی) طرح را ویرایش کنند. این ویژگی برای پروژه‌های مشترک یا زمانی که می‌خواهید قبل از نهایی کردن طرح از کسی بازخورد بگیرید، بسیار ارزشمند است.

قالب آماده طراحی جلد کتاب «نگاره»

اگر طراحی بلد هستی و نمی‌خوای از صفر طراحی کنی، این قالب حرفه‌ای کارتو راحت می‌کنه!

مشاهده و خرید

نتیجه گیری

در پایان باید گفت طراحی جلد کتاب با کانوا، اگرچه حرفه‌ای‌ترین روش موجود نیست، اما گزینه‌ای در دسترس، ساده و مقرون‌به‌صرفه برای بسیاری از نویسندگان، معلمان و علاقه‌مندان به نشر مستقل به حساب می‌آید. با رعایت اصول پایه‌ای طراحی و شناخت مخاطب، می‌توان با همین ابزار ساده، جلدهایی کاربردی و مناسب تولید کرد. امیدواریم این آموزش به شما کمک کند تا بتوانید بدون نیاز به تخصص گرافیکی، جلد کتاب خود را با اطمینان طراحی و آماده‌سازی کنید.